Dleacht Stampa agus Maoin
Maoin chónaithe
Céard is maoin chónaithe ann?
Maoin chónaithe chun críocha Dleachta Stampa is ea teach nó árasán a úsáidtear mar áit chónaithe.
Folaíonn maoin chónaithe, chomh maith, foirgnimh, nó codanna d’fhoirgnimh:
- atá oiriúnach lena n-úsáid mar áit chónaithe
- atá i lár a thógála, nó a oiriúnú lena úsáid mar áit chónaithe
- a tógadh nó a oiriúnaíodh lena n-úsáid mar áit chónaithe agus nár úsáideadh chun aon críche eile ina dhiaidh sin.
Meastar gur maoin chónaithe í cúirtealáiste le hachar suas le hacra amháin. Áirítear i gcúirtealáiste gairdíní, cosáin, cabhsáin, clóis, garáistí nó cróite a úsáidtear i dteannta le teach. Ní fholaíonn sé suíomh an tí. Má sháraíonn an cúirtealáiste acra amháin, is maoin neamhchónaithe é an t-achar farasbairr.
- Sampla 1
Cheannaigh Tomás teach athláimhe ar shuíomh 0.5 acra ar €200,000. Is éard atá san achar iomlán timpeall an tí ná gairdíní, cabhsán agus cosán. Maoin chónaithe is ea an 0.5 acra.
- Sampla 2
Cheannaigh Máire teach ar 1.5 acra ar €400,000. Is éard atá san achar iomlán timpeall an tí ná gairdíní, cosáin, an cabhsán agus cró. Níl ach acra amháin ina mhaoin chónaithe. Maoin neamhchónaithe atá sa 0.5 acra eile.
- Sampla 3
Cheannaigh Siubhán teach ar 3 acra ar €300,000. Is éard atá san achar iomlán timpeall an tí ná gairdín beag, cosáin, cabhsáin agus talamh talmhaíochta. Is ionann an teach agus an cúirtealáiste agus 0.4 acra.
Maoin chónaithe is ea an 0.4 acra. Maoin neamhchónaithe atá sa 2.6 acra eile.
Ní mór don mhaoin a bheith ina maoin cónaithe ar dháta forghníomhaithe (síniú, an séalú nó an dá rud) na hionstraime (doiciméad i scríbhinn) lena n-aistrítear an mhaoin.
Tá ceangal ag an sainmhíniú leis an gcóras rátála atá á oibriú ag údaráis áitiúla. Más rud é, ar an 31 Nollaig sa bhliain féilire roimh an aistriú:
- gur rátáil neamhchónaithe a bhain leis an bhfoirgneamh
- gur rátáil neamhchónaithe a bhain le haon chuid den fhoirgneamh,
caitear leis an bhfoirgneamh, nó leis an gcuid sin den fhoirgneamh ar bhain rátáil neamhchónaithe leis, mar mhaoin chónaithe chun críocha Dleachta Stampa.
Cead pleanála
Féadfaidh sé go bhfuil cead pleanála agat chun úsáid foirgnimh a athrú isteach ina fhoirgneamh cónaithe sula n-aistrítear an foirgneamh chugat. É sin nó féadfaidh sé go bhfuil cead pleanála agat chun teach a thógáil ar an suíomh. Ní chiallaíonn cead pleanála gur foirgneamh ná suíomh cónaithe atá ann agus ní fhéadtar é a chur san áireamh.
Teach tréigthe
Chun críocha Dleachta Stampa folaíonn maoin chónaithe teach tréigthe. Teastóidh Uimhir Aitheantais Maoine don Cháin Maoine Áitiúil (CMÁ) chun an tuairisceán Dleachta Stampa a thíolacadh. Le tuilleadh eolais a fháil, féach Na sonraí a theastaíonn chun tuairisceán a thíolacadh.
Níl maoin chónaithe faoi dhliteanas CMÁ má tá sé do-áitrithe agus mí-oiriúnach lena húsáid mar áit chónaithe. Le haghaidh tuilleadh eolas, féach Maoine nach bhfuil oiriúnach lena n-úsáid mar áit chónaithe.
Maoin chónaithe a ceannaíodh mar infheistíocht
Féadfaidh sé gur cheannaigh tú maoin chónaithe a léasaítear do thionóntaí. É sin nó féadfaidh sé gur cheannaigh tú maoin chónaithe agus é ar intinn agat é a léasú do thionóntaí. Chun críocha Dleachta Stampa, meastar gur maoin chónaithe atá ann má chomhlíonann sé an sainmhíniú ar mhaoin chónaithe a leagtar amach thuas.
Suíomh a cheannach
Is maoin neamhchónaithe é suíomh. Má cheannaíonn tú, áfach, suíomh le comhaontú bainteach chun maoin chónaithe a thógáil air, is maoin chónaithe é an suíomh. Íoctar Dleacht Stampa i leith chostas an tsuímh móide costas na tógála, gan aon Cháin Bhreisluacha (CBL) san áireamh.
Tá nasc idir an
- comhaontú chun an suíomh a cheannach
- agus
- comhaontú tógála
mura bhféadtar an suíomh a aistriú chugat gan an mhaoin chónaithe a bheith tógtha air.
- Sampla 4
Rinne Seán conradh chun suíomh a cheannach ón díoltóir/forbróir XYZ Teo ar €50,000.
Foráiltear sa chonradh nach mór do Sheán comhaontú tógála a dhéanamh le XYZ Teo chun teach a thógáil ar an suíomh.
Rinne Seán comhaontú tógála chomh maith.
Mar chuid den chomhaontú tógála, gheall XYZ Teo teach a thógáil do Sheán ar an suíomh ar €250,000 (gan CBL san áireamh).
Tar éis an teach a thógáil, forghníomhaíodh ionstraim chun an suíomh a aistriú chuig Seán. Maoin chónaithe atá sa suíomh. Ní mór do Sheán Dleacht Stampa a íoc i leith €300,000 ag an ráta Dleachta Stampa infheidhmithe ar aistrithe maoine cónaithe.
Féadfaidh sé nár cuireadh tús leis na hoibreacha tógála, é sin nó níor críochnaíodh iad ag dáta forghníomhaithe na hionstraime. Is é an suíomh céanna Dleachta Stampa é. Íocfaidh Seán Dleacht Stampa i leith €300,000 ag an ráta Dleachta Stampa infheidhmithe ar aistrithe maoine cónaithe.
Ar aghaidh: Maoin neamhchónaithe