Baile   Maoin  

An Faoiseamh Cánach i leith Ús Morgáiste (Faoiseamh Cánach ag an bhFoinse – FCF)

  1. Léargas ginearálta
  2. Céard is iasacht morgáiste cháilitheach ann?
  3. An bhfuil tú incháilithe le haghaidh Faoiseamh Cánach i leith Ús Morgáiste?
  4. Cé na cineálacha iasachtaí nach gcáilíonn?
  5. Cén chaoi a n-éilítear an Faoiseamh Canach i leith Ús Morgáiste?
  6. Cén chaoi a ndéantar an Faoiseamh Cánach i leith Ús Morgáiste a ríomh?
  7. Tairseacha agus rátaí

Tairseacha agus rátaí

Bhí sé i gceist go dtiocfadh deireadh leis an bhfaoiseamh cánach ar ús morgáiste ag deireadh 2017, ach cuireadh síneadh leis go dtí deireadh 2020, ach ar bhonn laghdaitheach. Tá sé seo i bhfeidhm dóibh siúd uile a fhéadann an faoiseamh a éileamh.

Ní bheidh aon fhaoiseamh ar fáil ó 1 Eanáir 2021 ar aghaidh.

Beidh laghdú sa chéatadán úis a cháilíonn don fhaoiseamh mar seo a leanas:

  • 75% den fhaoiseamh reatha go 2018
  • 50% go 2019
  • 25% go 2020.

Laghdófar, chomh maith, na tairseacha úis nó an t-uasmhéid úis incheadaithe do na trí bliana.

Uasteorainneacha do na blianta 2018–2020 de réir na n-athruithe ón Acht Airgeadais, 2017. Baineann na huasteorainneacha le hiasachtaí a tógadh amach idir 2004 agus 2012 

Ceannaitheoirí Céaduaire - Iasachtaí a tógadh amach idir 2004 agus 2012
Bliain chánachPósta, Páirtnéir Sibhialta nó BaintreachDuine Singil
2018 €15,000 €7,500
2019 €10,000 €5,000
2020 €5,000 €2,500
Ceannaitheoirí nach ceannaitheoirí céaduaire iad - iasachtaí a tógadh amach idir 2004 agus 2012
Bliain chánachPósta, Páirtnéir Sibhialta nó BaintreachDuine Singil
2018 €4,500 €2,250
2019 €3,000 €1,500
2020 €1,500 €750

Léirítear sna samplaí thíos an chaoi le d’fhaoiseamh i leith ús ar mhorgáiste ó 2018 ar aghaidh a ríomh.

  • Sampla 1
  • Ceannaitheoirí nach ceannaitheoirí céaduaire iad a cheannaigh teach idir 1 Eanáir 2009 agus 31 Nollaig 2012.

    Cheannaigh Aodán agus Aoife an dara teach leo in 2009 ar €400,000. Íocann siad ús €12,000 sa bhliain.

    Toisc ceannaitheoirí nach ceannaitheoirí céaduaire iad, tá siad ar an ráta 15% agus tá tairseach €4,500 ar an ús in 2018.

    Gheobhaidh siad faoiseamh €4,500 x 15% = €675 in 2018.

    In 2018, beidh an tairseach ag 75% de leibhéal 2017: €6,000 x 75% = €4,500. An faoiseamh a gheobhaidh siad ná €4,500 x 15% = €675.

    In 2019, an tairseach a bheidh ann ná €6,000 x 50% = €3,000. An faoiseamh a gheobhaidh siad ná €3,000 x 15% = €450.

    In 2020, an tairseach a bheidh ann ná €6,000 x 25% = €1,500. An faoiseamh a gheobhaidh siad ná €1,500 x 15% = €225.

    Ní bheidh aon fhaoiseamh ann in 2021.

  • Sampla 2
  • Ceannaitheoirí céaduaire a cheannaigh a gcéad teach idir 1 Eanáir 2004 agus 31 Nollaig 2008.

    Cheannaigh Sorcha agus Roibeárd a gcéad teach in 2008 ar €225,000. Íocann siad ús €4,000 sa bhliain.

    Ós rud é go bhfuil an teach acu ar feadh níos mó ná seacht mbliana, níl siad incháilithe a thuilleadh le haghaidh na dtairseacha do cheannaitheoirí céaduaire.  Mar sin, is é an tairseach uasta ar an bhfaoiseamh ná €4,500 in 2018. 

    Ceannaíodh é, áfach, idir 1 Eanáir 2004 agus 31 Nollaig 2008, mar sin ní cháilíonn sé don ráta 30%.

    In 2018 beidh a bhfaoiseamh faoi réir teorann arb é is lú den tairseach 75% x €6,000 = €4,500 nó 75% den ús iarbhír a íoctar, is é sin 75% de €4,000 = €3,000. An faoiseamh a gheobhaidh siad ná €3,000 x 30% = €900.

    In 2019, laghdófar an tairseach go 50% de €4,000= €2,000. An faoiseamh a gheobhaidh siad ná €2,000 x 30% = €600.

    In 2020, laghdófar an tairseach go 25% de €4,000= €1,000. An faoiseamh a gheobhaidh siad ná €1,000 x 30% = €300.

    Ní bheidh aon fhaoiseamh ann in 2021.

  • Sampla 3

  • Ceannaitheoirí céaduaire a cheannaigh teach in 2012.

    Cheannaigh Fearghas agus Aifric a gcéad teach in 2012 ar €280,000. Íocann siad ús €7,000 sa bhliain.

    Tá siad incháilithe don tairseach agus na rátaí do cheannaitheoirí céaduaire suas le 2018.

    In 2018 beidh siad i mbliain a seacht agus beidh siad ar ráta 20%. An faoiseamh a gheobhaidh siad ná (€7,000 x 75%) x 20% = €1,050.

    In 2019 beidh siad i mbliain a hocht agus beidh siad ar ráta 15%. An faoiseamh a gheobhaidh siad ná (€6,000 x 50%) x 15% = €450.

    In 2020 an faoiseamh a gheobhaidh siad ná (€6,000 x 25%) x 15% = €225.

    Ní bheidh aon fhaoiseamh ann in 2021.

  • Sampla 4

  • Ceannaitheoir nach ceannaitheoir céaduaire iad agus an dara teach acu.

    Cheannaigh Deirdre a dara teach in 2009 ar €120,000, ach rinne sí athmhorgáistiú in 2011 agus cheannaigh sí teach saoire. Tá morgáiste €150,000 aici anois, ní cháilíonn ach 80% dá hiasacht le haghaidh an Fhaoisimh i leith Ús ar Mhorgáiste. Íocann sí ús €6,000 sa bhliain. An t-ús cáilitheach atá aici ná 80% den ús a íocann sí gach bliain: €6,000 x 80% = €4,500.

    In 2018, beidh a faoiseamh srianta don tairseach €2,250. Gheobhaidh sí faoiseamh €2,250 x 15% = €338.

    In 2019, beidh a faoiseamh srianta don tairseach €1,500. Gheobhaidh sí faoiseamh €1,500 x 15% = €225.

    In 2020, beidh a faoiseamh srianta don tairseach €750. Gheobhaidh sí faoiseamh €750 x 15% = €113.

    Ní bheidh aon fhaoiseamh ann in 2021.

  • Sampla 5

  • Ceannaitheoir nach ceannaitheoir céaduaire iad a cheannaigh teach idir 1 Eanáir 2009 agus 31 Nollaig 2012.

    Cheannaigh Seán a áit chónaithe in 2009 ar €250,000. Íocann sé ús €7,500 sa bhliain.

    Ós rud é go bhfuil an teach aige ar feadh níos mó ná seacht mbliana, níl sé incháilithe a thuilleadh le haghaidh na rátaí agus na dtairseacha do cheannaitheoirí céaduaire.

    Tá sé ar an ráta 15% agus an tairseach ná €3,000.

    In 2018, beidh a fhaoiseamh ag 75% de leibhéal 2017: (€3000 x 75%) x 15% = €338.

    In 2019, beidh a fhaoiseamh ag 50% de leibhéal 2017: (€3000 x 50%) x 15% = €225.

    In 2020, beidh a fhaoiseamh ag 25% de leibhéal 2017: (€3000 x 25%) x 15% = €113.

    Ní bheidh aon fhaoiseamh ann in 2021.

  • Sampla 6

  • Ceannaitheoir céaduaire a cheannaigh teach idir 1 Eanáir 2004 agus 31 Nollaig 2008.

    Cheannaigh Gráinne a háit chónaithe in 2008 ar €225,000. Íocann sí ús €4,500 sa bhliain.

    Ós rud é go bhfuil an teach aici ar feadh níos mó ná seacht mbliana, níl sí incháilithe a thuilleadh le haghaidh na dtairseacha do cheannaitheoirí céaduaire. 

    Ceannaíodh é, áfach, idir 1 Eanáir 2004 agus 31 Nollaig 2008, mar sin tá sé incháilithe don ráta 30%.

    In 2018, laghdófar a faoiseamh go 75% de thairseach 2017: (€3,000 x 75%) x 30% = €675.

    In 2019, laghdófar a faoiseamh go 50% de thairseach 2017: (€3,000 x 50%) x 30% = €450.

    In 2020, laghdófar a faoiseamh go 25% de thairseach 2017: (€3,000 x 25%) x 30% = €225.

    Ní bheidh aon fhaoiseamh ann in 2021.

Tairseacha agus rátaí suas le deireadh 2020

Is ar an méid seo thíos a bhraitheann na tairseacha don mhéid úis íoctha a cháilíonn le haghaidh faoiseamh cánach:

  • má tá tú pósta, i bpáirtnéireacht shibhialta, nó singil
  • más ceannaitheoir céaduaire thú.

Ceannaitheoirí céaduaire

Más ceannaitheoir céaduaire thú, laghdófar do thairseach tar éis seacht mbliana den fhaoiseamh a éileamh.

I gcás duine aonair, laghdaíonn sé ó €10,000 go €3,000.

I gcás iad siúd atá pósta, i bpáirtnéireacht shibhialta, ina mbaintreacha, nó ina páirtnéirí sibhialta marthanacha, laghdaíonn sé ó €20,000 go €6,000.

Léirítear sna táblaí thíos na rátaí faoisimh ó 2010. Féadtar teacht ar na rátaí roimh an dáta seo sa treoirlíne ar fhaoiseamh ó ús íoctha ar iasachtaí tithíochta áirithe.

Rátaí faoisimh atá i bhfeidhm le haghaidh iasachtaí a tógadh amach idir 2004 agus 2012.

Ceannaitheoirí Céaduaire - Iasachtaí a tógadh amach idir 2004 agus 2012 (clúdaíonn an tábla na blianta 2010–2012)
Bliain ChánachPósta/Páirtnéir Sibhialta/BaintreachDuine Singil

An tAcht Airgeadais, 2010

Iasachtaí a tógadh amach

1/1/2004–31/12/2011

(tabhair do d’aire na hathruithe leis an Acht Airgeadais, 2012)

Faoiseamh @:

- 25% (bliain 1 agus 2)

- 22.5% (bliain 3, 4 agus 5)

- 20% (bliain 6 agus 7)

Faoiseamh @:

- 25% (bliain 1 agus 2)

- 22.5% (bliain 3, 4 agus 5)

- 20% (bliain 6 agus 7)

An tAcht Airgeadais, 2012

Iasachtaí a tógadh amach

01/01/2012–31/12/2012

Faoiseamh @:

- 25% (bliain 1 agus 2)

- 22.5% (bliain 3, 4 agus 5)

- 20% (bliain 6 agus 7)

Faoiseamh @:

- 25% (bliain 1 agus 2)

- 22.5% (bliain 3, 4 agus 5)

- 20% (bliain 6 agus 7)

An tAcht Airgeadais, 2012

Iasachtaí a tógadh amach idir 2004 agus 2008

agus an dá bhliain sin san áireamh agus a úsáidtear chun

an chéad áit chónaithe phríobháideach phríomha (ACPP) a cheannach do dhuine

nó an dara ACPP sa chás go raibh an chéad

ACPP ceannaithe tar éis 01/01/2004

 Faoiseamh @ 30% ó 2012 ar aghaidh Faoiseamh @ 30% ó 2012 ar aghaidh

Ceannaitheoir nach ceannaitheoir céaduaire iad

Más ceannaitheoir nach ceannaitheoir céaduaire thú, is é an uasteorainn do dhuine aonair ná €3,000.

Dóibh siúd atá pósta, i bpáirtnéireacht shibhialta, baintreacha, nó páirtnéirí sibhialta marthanacha, €6,000 atá ann.

Ceannaitheoir nach ceannaitheoir céaduaire iad - Iasachtaí a tógadh amach idir 2004 agus 2012 (clúdaíonn an tábla na blianta 2010–2012)
Bliain ChánachPósta, Páirtnéir Sibhialta nó BaintreachDuine Singil

An tAcht Airgeadais, 2010

Iasachtaí a tógadh amach idir 1/1/2004 agus 31/12/2011

(tabhair do d’aire na hathruithe leis an Acht Airgeadais, 2012)

 Faoiseamh @ 15% Faoiseamh @ 15%

An tAcht Airgeadais, 2012

Iasachtaí a tógadh amach idir 01/01/2012 agus 31/12/2012

 Faoiseamh @ 15% Faoiseamh @ 15%

An tAcht Airgeadais, 2012

Iasachtaí a tógadh amach idir 2004 agus 2008, lena n-áirítear iasachtaí a úsáidtear chun áit chónaithe phríobháideach phríomha (ACPP) a cheannach do dhuine nó an dara ACPP sa chás gur ceannaíodh an chéad ACPP tar éis 01/01/2004

 Faoiseamh @ 30% ó 2012 ar aghaidh Faoiseamh @ 30% ó 2012 ar aghaidh

Foilsithe: 13 Feabhra 2023 Priontáil an leathanach seo

Leathanach baile Ar ais go barr