Íocaíochtaí CervicalCheck

Ioncam agus gnóthachain infheistíochta

Faigheann mná áirithe a tháinig faoi thionchar na dteipeanna sa chlár scagthástála náisiúnta CervicalCheck díolúine cánach ar ioncam infheistíochta agus gnóthachain a thuilltear as infheistíocht a n-íocaíochta ábhartha.

Chun tuilleadh eolais a fháil ar íocaíochtaí ábhartha agus ar an sainmhíniú ar bhean ábhartha, féach an Tax and Duty Manual Part 07-01-23B, nó déan teagmháil le hAonad na gCásanna Íogaire (SCU).

Tabhair do d’aire

Níl feidhm leis an díolúine infheistíochta seo ach don bhean ábhartha atá i gceist, agus ní lena cleithiúnaithe. Baineann an díolúine infheistíochta le bean ábhartha a fuair íocaíocht ábhartha an 1 Meán Fómhair 2008, nó dá éis.

An díolúine infheistíochta

Má infheistíonn bean ábhartha íocaíocht ábhartha, tá sí díolmhaithe ó Cháin Ioncaim, Muirear Sóisialach Uilíoch (MSU) agus Árachas Sóisialach Pá-Choibhneasa (ÁSPC) ar aon ioncam a thuilltear, má dhéantar:

• an íocaíocht iomlán a infheistiú, nó go cuid den íocaíocht
• agus, nó
• an t-ioncam infheistíochta a athinfheistiú.

Tá bean ábhartha díolmhaithe ó Cháin Ghnóthachan Caipitiúil (CGC) ar ghnóthachain a dhéantar ar dhiúscairt sócmhainní a fuarthas le:

• íocaíocht ábhartha
• ioncam infheistíochta díolmhaithe ó cháin a thuilltear ó íocaíocht ábhartha
• na fáltais ó dhíol sócmhainní a ceannaíodh le híocaíochtaí ábhartha
• nó
• ioncam díolmhaithe a thagann ó íocaíochtaí ábhartha.

Chun tuilleadh eolais a fháil, déan teagmháil leis an SCU.

Sampla 1

Faigheann Fiona íocaíocht €20,000 faoin Scéim neamhnochta ex-gratia CervicalCheck. Úsáideann sí an íocaíocht go léir chun scaireanna a cheannach.
Díolann sí na scaireanna ar €30,000 ina dhiaidh sin, ag déanamh gnóthachan €10,000.

Cén chaoi a bhfuil feidhm le Cáin Ioncaim, CGC agus Cáin Fáltas Caipitiúil (CFC):

Íocaíocht Tosaigh a dhénatar le Fiona: Tá Fiona díolmhaithe ó Cháin Ioncaim, CGC agus CFC ar an íocaíocht bhunaidh de €20,000 a fhaigheann sí.

Gnóthachan ó scaireanna a dhíol: Tá gnóthachan €10,000 ag Fiona díolmhaithe ó CGC.

Sampla 2

Faigheann Sarah íocaíocht €80,000 ó shocrú lasmuigh den chúirt. Infheistíonn sí an íocaíocht seo i gcuntas coigiltis. Faigheann Sarah bás in 2025, agus tugann a heastát €30,000 (iarmhéid an chuntais choigiltis) dá hiníon, Emily.

Cén chaoi a bhfuil feidhm le Cáin Ioncaim, CGC agus CFC:

Íocaíocht Tosaigh a dhénatar le Sarah: Tá Sarah díolmhaithe ó Cháin Ioncaim, CGC agus CfC a íoc ar an íocaíocht socraíochta lasmuigh den chúirt de €80,000.

Infheistíocht €80,000 déanta ag Sarah: Tá aon ioncam nó gnóthachain a eascraíonn ón infheistíocht de €80,000 díolmhaithe ó Cháin Ioncaim agus CGC do Sarah. Tá feidhm leis an díolúine seo go dtí go bhfaigheann sí bás.

Dáileadh chuig Emily: Tá an €30,000 a fhaigheann Emily mar oidhreacht faoi réir CFC. Beidh sí i dteideal tairseach Ghrúpa A (€400,000 in 2025). Mura bhfuair Emily aon sochair eile faoin tairseach seo, ní bheidh dliteanas CFC aici.

Infheistíocht de chuid Emily: Má infheistíonn Emily an €30,000, ní bhaineann an díolúine le haon ioncam agus gnóthachain ón infheistíocht. Beidh ioncam nó gnóthachain a thuilltear ón infheistíocht incháinithe.

Sócmhainní maoinithe i bpáirt ag iasachtaí

Má cheannaíonn bean ábhartha sócmhainn go páirteach le híocaíocht ábhartha agus go páirteach le hiasacht, clúdóidh an díolúine méid comhréireach den:

• ioncam a eascraíonn le linn a húinéireachta ar an tsócmhainn
• nó
• gnóthachan a eascraíonn ón tsócmhainn a dhiúscairt.

Beidh an cuid a cheadaítear bunaithe ar mhéid na híocaíochta ábhartha a úsáideadh chun an tsócmhainn a cheannach i gcomparáid leis an bpraghas ceannaigh.

Sampla 3

Dhámh an Binse CervicalCheck €100,000 i ndamáistí ar Anna. Úsáideann sí é chun maoin a cheannach le ligean ar cíos. Is é costas iomlán na maoine ná €200,000. Íocann sí leath (€100,000) ag baint úsáide as a híocaíocht ábhartha agus faigheann sí an leath eile (€100,000) ar iasacht trí mhorgáiste. Is é €15,000 an brabús cíosa bliantúil a thuilleann sí.

Cén chaoi a bhfuil feidhm le Cáin Ioncaim, CGC agus CFC:
Íocaíocht Tosaigh a dhénatar le Anna: Tá Anna díolmhaithe ó Cháin Ioncaim, CGC agus CFC a íoc ar an íocaíocht de €100,000 a fhaigheann sí.

Infheistíocht €100,000 déanta ag Anna:
Impleachtaí maidir le Cáin Ioncaim: Níl ach an cuid den bhrabús cíosa ó infheistíocht na dámhachtana damáistí díolmhaithe ó Cháin Ioncaim.
Infheistíocht Iomlán: €200,000 (€100,000 damáistí a dámhadh  + €100,000 morgáiste).
Céatadán a maoiníodh leis na damáistí a dámhadh: 50%.

Brabús Cíosa Díolmhaithe: 50% de €15,000 = €7,500.
Brabús Cíosa incháinithe: €7,500

Dhíol Anna an mhaoin in 2024 ar €300,000, ag déanamh gnóthachan €100,000.

Impleachtaí maidir le CGC: Níl díolmhaithe ach an cuid den ghnóthachan ó infheistíocht na dámhachtana damáistí.

Céatadán a maoiníodh leis na damáistí a dámhadh: 50%.
Gnóthachan Díolmhaithe: 50% de €100,000 = €50,000.
Gnóthachan Incháinithe faoi réir CGC: €50,000.

Cáin Choinneála ar Ús Taisce (CCÚT)

Is féidir le bean ábhartha a dhearbhú do na Coimisinéirí Ioncaim go bhfuil sí i dteideal aisíocaíocht a fháil ar an CCÚT go léir a asbhaintear óna hinfheistíocht ar íocaíocht ábhartha. Inseoidh na Coimisinéirí Ioncaim dá hinstitiúid airgeadais nó dá banc gan CCÚT a asbhaint óna hinfheistíochtaí.

Nuair a chuirtear an banc nó an institiúid airgeadais ar an eolas, ní ghearrfaidh siad CCÚT ina dhiaidh sin. Chun aisíocaíocht a éileamh i leith CCÚT a gearradh cheana féin, ba chóir don bhean ábhartha Tuairisceán Cánach Ioncaim a chomhlánú. Chun tuilleadh eolais a fháil, déan teagmháil leis an SCU.

Sampla 4

Dhámh an Binse CervicalCheck €100,000 i ndamáistí ar Jane. Cuireann sí an tsuim iomlán i dtaisce i gcuntas coigiltis ag tuilleamh ús 1% in aghaidh na bliana (ús €1,000). Asbhaineann a banc CCÚT ag 33% (€330).

Cén chaoi a bhfuil feidhm le Cáin Ioncaim, CGC agus CFC:
Íocaíocht Tosaigh a dhénatar le Jane: Tá Jane díolmhaithe ó Cháin Ioncaim, CGC agus CFC a íoc ar an íocaíocht de €100,000 a fhaigheann sí.
Infheistíocht €100,000 déanta ag Jane: Tá an t-ioncam ó ús  de €1,000 díolmhaithe ó Cháin Ioncaim.

Impleachtaí CCÚT gan díolúine: Baineann banc Jane CCÚT ag 33% ón ús (€330). Is féidir le Jane an CCÚT a aiséileamh, nuair is cuí.

Cáin Scuchta

Féadfaidh an bhean ábhartha aiséileamh a dhéanamh ar Cháin Scuchta a asbhaineadh má infheistíonn sí an íocaíocht ábhartha go léir, nó cuid di:

• i bpolasaí árachais saoil
• nó
• i gciste infheistíochta.

Is féidir Cáin Scuchta a aiséileamh trí thuairisceán cánach bliantúil a thíolacadh chuig na Coimisinéirí Ioncaim mar aon le cáipéisí tacaíochta. Chun tuilleadh eolais a fháil, déan teagmháil leis an SCU.

Sampla 5

Faigheann Máire €50,000 ó shocrú lasmuigh den chúirt agus infheistíonn sí é sin in aonaid i gciste infheistíochta. Tar éis 5 bliana, fásann luach na hinfheistíochta go €60,000.

Dhiúscair Máire a cuid aonaid. Asbhaineann an ciste infheistíochta cáin scuchta 41% ar an ngnóthachan €10,000 (€4,100).

Cén chaoi a bhfuil feidhm le Cáin Ioncaim, CGC agus CFC:
Íocaíocht Tosaigh a dhénatar le Mary: Tá Mary díolmhaithe ó Cháin Ioncaim, CGC agus CFC a íoc ar an íocaíocht de €50,000 a fhaigheann sí.

Impleachtaí Cánach Scuchta: Is féidir le Máire aisíocaíocht a éileamh ar an gCáin Scuchta €4,100 a asbhain an ciste infheistíochta. Tíolacann sí tuairisceán cánach bliantúil do na Coimisinéirí Ioncaim mar aon le cáipéisí tacaíochta.

Athinfheistíocht i sócmhainní eile

Tá bean ábhartha díolmhaithe ó Cháin Ioncaim agus CGC a íoc ar:

• ioncam a eascraíonn ón infheistíocht iomlán, nó páirteach, a rinne sí lena híocaíocht ábhartha
• agus
• gnóthachain a fhabhraíonn ón infheistíocht go hiomlán, nó go páirteach, a rinne sí lena híocaíocht ábhartha.

Má tá luachmhéadaíonn infheistíocht, is féidir leis an mbean athinfheistiú a dhéanamh ar:

• aon chistí a fhaigheann sí ó infheistíocht a híocaíochta ábhartha
• nó
• na gnóchain ó dhiúscairt na hinfheistíochta sin ar a híocaíocht ábhartha.

Má dhéanann sí amhlaidh, beidh athinfheistiú na híocaíochta ábhartha agus aon ghnóthachan ón íocaíocht sin díolmhaithe ó Cháin Ioncaim agus CGC.

Ar aghaidh: Conas teagmháil a dhéanamh leis an SCU agus tacaíocht a fháil