Baile   Maoin   Dleacht Stampála  

An chomaoin

  1. Léargas ginearálta
  2. Léasanna
  3. Aistrithe maoine
  4. Comaoin eisiata ó CBL
  5. Comaoin in airgeadra eachtrach
  6. Céard le déanamh murab eol an chomaoin duit?

Aistrithe maoine

Nuair a cheannaítear maoin, is ionann suim an airgid a íoctar ina leith agus an chomaoin, gan aon Cháin Bhreisluacha (CBL) san áireamh.

  • Sampla 1

    Cheannaigh tú áitreabh tráchtála ar €200,000.

    Déantar ionstraim (ar a dtugtar gníomhas aistrithe de ghnáth) a fhorghníomhú (sínithe, séalaithe nó an dá rud) chun an t-áitreabh a aistriú chugat.

    Íocfaidh tú Dleacht Stampa i leith an €200,000.

  • Sampla 2

    Cheannaigh tú scaireanna ar €10,000.

    Forghníomhaíodh ionstraim (ar a dtugtar Foirm Aistrithe Stoic) chun iad a aistriú chugat.

    Íocfaidh tú Dleacht Stampa i leith an €10,000.

Ní gá, áfach, gur airgead amháin atá sa chomaoin i gcónaí. Féadfaidh sé gur ghlac tú freagracht as fiachas atá dlite ag díoltóir nó aistreoir na maoine a aisíoc (ar a dtugtar glacadh fiachais de ghnáth). Féadfaidh sé gur aistríodh maoin chugat chun fiachas dlite duit a aisíoc (ar a dtugtar sástacht fiachais). Féadtar scaireanna a aistriú chuig an gceannaitheoir.

Íoctar Dleacht Stampa ar luach an fhiachais nó luach na scaireanna.

Glacadh fiachais

Nuair a ghlacann tú freagracht as fiachas a aisíoc, tá Dleacht Stampa inmhuirir ar cibé acu is mó den mhéid seo:

  • suim an fhiachais a ghlactar (lena n-áirítear an morgáiste) móide aon chomaoin íoctha
  • nó
  • cothromas na fuascailte. Is éard atá i gceist le cothromas na fuascailte ná an difríocht idir luach margaidh na maoine agus an fiachas a ghlactar. I bhfocail eile, is ionann glanluach na maoine agus cothromas na fuascailte.
  • Sampla 3 (airgead tirim agus fiachas glactha; gan bronntanas i gceist)

    Dhíol Máire maoin neamhchónaithe leat ar luach €80,000, ar €65,000.

    D’aontaigh tú chomh maith fiachas €15,000 a íoc atá dlite ag Máire do Sheán.

    Íocfaidh tú Dleacht Stampa ar phraghas ceannaigh na maoine (€65,000) móide an fiachas a ghlac tú chugat féin (€15,000). Íocfaidh tú Dleacht Stampa i leith an €80,000.

  • Sampla 4 (airgead tirim agus fiachas glactha; gan bronntanas i gceist)

    Cheannaigh Déaglán teach in 2011. Fuair sé iasacht óna mbanc féin chun cabhrú leis an ceannachán a mhaoiniú.

    Dhíol Déaglán an teach leat in 2019. Tá luach €335,000 ar an teach ach dhíol Déaglán é leat ar €220,000 móide suim na hiasachta amuigh.

    Is é €115,000 méid na hiasachta amuigh.

    Is ionann luach na hiasachta móide an chomaoin íoctha agus €335,000 (€115,000 + €220,000).

    Is é €220,000 cothromas na fuascailte (€335,000 - €115,000).

    Íocfaidh tú Dleacht Stampa ar €335,000 ós rud é gurb é sin an tsuim is airde.

  • Sampla 3 (gan airgead tirim ná fiachas glactha; páirtbhronntanas)

    D’aistrigh Rónán maoin neamhchónaithe chugat, ar luach €50,000, mar bhronntanas.

    Tá fiachas €15,000 gearrtha i leith na maoine.

    D’aontaigh tú freagracht a ghlacadh as an bhfiachas sin a aisíoc.

    Is é €35,000 cothromas na fuascailte (€50,000 - €15,000).

    Íocfaidh tú Dleacht Stampa i leith an €35,000 ós rud é gurb é sin an tsuim is airde.

    Más é €42,000 an fiachas a ghlactar, íocfaidh tú Dleacht Stampa i leith an €42,000 ós rud é go bhfuil sé níos airde ná cothromas na fuascailte. Ba é €8,000 cothromas na fuascailte (€50,000 - €42,000).

  • Sampla 6 (airgead tirim agus fiachas glactha; páirtbhronntanas)

    D’aistrigh Caoilte maoin ar luach €100,000 chugat.

    D’aontaigh tú freagracht a ghlacadh as fiachas €40,000 atá dlite ag Caoilte do Tomás a aisíoc. D’íoc tú €5,000 d’airgead tirim le Caoilte freisin.

    Is é €45,000 an chomaoin iomlán (€40,000 + €5,000).

    Is é €60,000 cothromas na fuascailte (€100,000 - €40,000).

    Y Íocfaidh tú Dleacht Stampa i leith an €60,000 ós rud é gurb é sin an tsuim is airde.

  • Sampla 7 (airgead tirim agus fiachas glactha; páirtbhronntanas)

    D’aistrigh Siobhán maoin ar luach €50,000 chugat.

    Ghlac tú fiachas €30,000 atá dlite ag Siobhán lena banc.

    D’íoc tú €5,000 d’airgead tirim chomh maith.

    Is é €35,000 an chomaoin iomlán (€30,000 + €5,000).

    Is é €20,000 cothromas na fuascailte (€50,000 - €30,000).

    Íocfaidh tú Dleacht Stampa i leith an €35,000 ós rud é gurb é sin an tsuim is airde.

  • Sampla 6 (gan airgead tirim ná fiachas glactha; páirtbhronntanas)

    Tá morgáiste i gcomhpháirt ar theach ag Peadar agus Dónal.

    Dhíol Peadar a leath-sciar den teach le Dónal ar €160,000.

    Ina theannta sin, ghlac Dónal freagracht as an morgáiste amuigh a íoc.

    Is é €120,000 suim an mhorgáiste amuigh (nó figiúr an mhorgáiste fhuascailte).

    Is é €60,000 suim an fhiachais glactha ag Dónal (€120,000 ÷ 2).

    Mar sin, íocann Dónal €220,000 (€160,000 +€60,000) le Peadar chun a sciar den teach a cheannach.

    Is é an luach margaidh ar an teach ná €500,000.

    Is é €380,000 cothromas na fuascailte (€500,000 - €120,000). Roinntear é seo faoi 2, áfach, chun figiúr €190,000 a fháil ós rud é go raibh an mhaoin faoi úinéireacht i gcomhpháirt le morgáiste i gcomhpháirt.

    Íocfaidh Dónal Dleacht Stampa i leith an €220,000 mar gurb é sin an tsuim is airde.

Tabhair do d’aire:

Sa chás go bhfuil an mhaoin i gcothromas diúltach, glacfaidh na Coimisinéirí Ioncaim le Dleacht Stampa íoctha ar luach margaidh na maoine. Tá feidhm aige seo is cuma más morgáiste ar mhaoin cónaithe nó ar mhaoin neamhchónaithe atá i gceist. Is éard is brí le cothromas diúltach ná go bhfuil luach margaidh reatha do mhaoine níos lú ná an tsuim amuigh ar do mhorgáiste. I bhfocail eile, tá níos mó airgead dlite le híoc agat leis an mbanc ná mar a gheofá dá ndíolfá do mhaoin.

Fiachas a shásamh

I gcás fiachas a shásamh, tá Dleacht Stampa inmhuirir ar an gceann is airde díobh seo:

  • suim an fhiachais a ghlactar móide aon chomaoin íoctha
  • nó
  • an luach margaidh.
  • Sampla 9
    Tá feirm ag Tomás. Tá €50,000 dlite ag Tomás duit.
  • Chun an fiachas sin a íoc, d’aistrigh Tomás talamh chugat ar luach €50,000 i mí Feabhra 2019. Chomh maith leis sin, íocfaidh tú €5,000 le Tomás mar chuid den chomhaontú.
  • Íocfaidh tú Dleacht Stampa ar luach na talún móide an t-airgead tirim a d’íoc tú le Tomás, is é sin €55,000.

Scaireanna a Aistriú

Íoctar Dleacht Stampa ar luach na scaireanna a aistrítear.

  • Sampla 10
    Dhíol Iseult teach leat ar luach €250,000 i mí Feabhra 2019.
  • Íocfaidh tú €200,000 airgead tirim léi, móide scaireanna atá agat in Uptown Teo ar luach €50,000.
  • Íocfaidh tú Dleacht Stampa i leith na hionstraime lena n-aistrítear an teach.
  • Íocfaidh tú Dleacht Stampa i leith an €250,000, is é sin luach na híocaíochta airgid agus na scaireanna in éineacht.
  • Teastóidh ionstraim chun na scaireanna a aistriú chuig Iseult ionas go n-íocfaidh sí Dleacht Stampa i leith an €50,000.

     

  • Sampla 11
    Thug Peadar ceart dlí duit ar a mhaoin ar €6,000 i mí an Mhárta 2019.
  • Seachas airgead tirim a íoc leis, d’aistrigh tú 100 scair in XYZ Teo do Pheadar ar luach €6,000 iad.
  • Íocfaidh tú Dleacht Stampa i leith na hionstraime lena gcruthaítear an ceart slí.
  • Íocfaidh tú Dleacht Stampa i leith an €6,000
  • Teastóidh ionstraim chun na scaireanna a aistriú chuig Peadar. Íocfaidh Peadar Dleacht Stampa i leith an €6,000.

     

Dáiltí in specie

Féadfaidh sé gur scairshealbhóir i gcuideachta thú. Féadfaidh sé go bhfuil sócmhainní, mar shampla foirgnimh oifige, maoine cónaithe, gléasra agus innealra ag an gcuideachta.

Má théann an chuideachta faoi leachtú, nó má dhéantar an chuideachta a fhoirceannadh, coinneofar na sócmhainní sin chun sochair creidiúnaithe na cuideachta.

Nuair a íoctar na creidiúnaithe, éiríonn na sócmhainní atá fanta de bheith ina maoin ag na scairshealbhóirí. Féadtar na sócmhainní sin a dhíol, agus an t-airgead tirim a thabhairt don scairshealbhóir.

De rogha air sin, féadtar na sócmhainní a aistriú chuig na scairshealbhóirí i gcomhréir lena scairsheilbh.

Tugtar ‘dáiltí in specie’ ar shócmhainní a aistriú, seachas airgead tirim. Níl Dleacht Stampa inmhuirir i leith na hionstraime lena n-aistrítear sócmhainní ar an gcaoi seo. Níl ort tuairisceán Dleachta Stampa a thíolacadh.

Tá Dleacht Stampa inmhuirir, áfach, sna cásanna seo:

  • má tá na sócmhainní faoi réir muirir (morgáiste) agus má aistrítear iad faoi réir an mhuirir sin
  • má tá fiachas dlite ag an gcuideachta do thríú páirtí agus má aontaíonn na scairshealbhóirí dliteanas an fiachais a ghlacadh
  • má tá fiachas dlite ag an gcuideachta do na scairshealbhóirí agus má aontaíonn na scairshealbhóirí an fiachas a mhaitheamh.

Ar aghaidh: Comaoin eisiata ó CBL

Foilsithe: 07 Iúil 2023 Priontáil an leathanach seo

Leathanach baile Ar ais go barr