Baile   Gnóthachain, bronntanais agus oidhreachtaí  

Faoisimh Cánach Gnóthachan Caipitiúil (CGC)

  1. Léargas ginearálta
  2. Faoiseamh i leith Innéacsú
  3. Faoiseamh i leith Athstruchtúrú Feirme
  4. Faoiseamh Athbhreithnithe d'Fhiontraithe
  5. Faoisimh i leith Príomháit Chónaithe Phríobháideach (PÁCP)
  6. Maoin a fuarthas idir 7 Nollaig 2011 agus 31 Nollaig 2014
  7. Diúscairt gnó nó feirme (Faoiseamh Scoir)
  8. Aistriú suímh ó thuismitheoir chuig leanbh

Faoiseamh i leith Innéacsú

Féadfaidh sé go mbeidh tú in ann Faoiseamh i leith Innéacsú a éileamh má bhí an tsócmhainn atá á díol agat faoi d’úinéireacht roimh 2003. Tugtar Faoiseamh i leith Boilsciú ar Fhaoiseamh i leith Innéacsú chomh maith.

Ciallaíonn Faoiseamh i leith Innéacsú go méadaítear aon chostais a d’íoc tú roimh 2003. Tá an méadú seo bunaithe ar bhoilsciú arna ríomh ag an bPríomh-Oifig Staidrimh.

Baineann an faoiseamh le:

  • praghas ceannaigh nó luach margaidh na sócmhainne ag an tráth a tháinig tú de bheith mar úinéir uirthi
  • costas i leith an tsócmhainn a fháil (amhail táillí dlíodóra agus táillí ceantálaí)
  • costas i leith luach na sócmhainne a mhéadú
  • costas i leith an tsócmhainn a dhiúscairt.

Cén chaoi a gcáilítear don Fhaoiseamh i leith Innéacsú?

Níl Faoiseamh i leith Innéacsú ar fáil ach le haghaidh costas nó costais a íocadh suas le 31 Nollaig 2002. Ní mór go raibh an tsócmhainn faoi d’úinéireacht le linn na tréimhse seo.

Tabhair do d’aire

Ní bhaineann Faoiseamh i leith Innéacsú le haon chostais a íocadh in 2003 nó blianta ina dhiaidh sin.

Talamh Forbraíochta

Is éard is talamh forbraíochta (lena n-áirítear foirgnimh) ann ná talamh i bPoblacht na hÉireann a bhfuil an luach margaidh níos mó ná a ‘luach úsáide reatha’. Is éard is brí le luach úsáide reatha ná an luach a mbeadh ar an talamh dá mba rud é nár talamh forbraíochta é. (Mura bhfhéadtar forbairt, seachas mion-fhorbairt, a dhéanamh.)

Ní bhaineann Faoiseamh i leith Innéacsú ach leis an luach úsáide reatha ag an tráth gur tháinig tú de bheith i d’úinéir. Is éard é an luach forbraíochta (luach úsáide reatha bainte ón luach margaidh) ná costas incheadaithe ach ní fhéadtar é a innéacsú.

Cén chaoi a gcuirtear Faoiseamh i leith Innéacsú i bhfeidhm?

Déantar an costas a mhéadú faoin bhfachtóir innéacsaithe don bhliain inar tabhaíodh an costas. (Tugtar an t-iolraitheoir ar an bhfachtóir innéacsaithe chomh maith.) Féadtar an chostas innéacsaithe a bhaint mar chostas incheadaithe ó do ghnóthachan caipitiúil.

Tabhair do d’aire

Má tá an dáta roimh 6 Aibreán 1974, ba chóir iolraitheoir na mblianta 1974/5 a úsáid mar an bhfachtóir innéacsaithe.

An chaoi le Faoiseamh i leith Innéacsú a éileamh

Bain úsáid as do chostas/chostais innéacsaithe nuair atá do CGC á ríomh agus do thuairisceán á thíolacadh agat.

  • Sampla 1

    Cheannaigh Niamh maoin infheistíochta i mí an Mheithimh 1990 ar €50,000. Thabhaigh sí costais €2,000 ar an maoin a cheannach. Dhíol sí an teach i mí Mheán Fómhair 2018.

    Féadtar Faoiseamh i leith Innéacsú a chur i bhfeidhm ar an bpraghas ceannaigh mar gheall gur tabhaíodh iad roimh 2003. Déanfar an costas a innéacsú faoi iolraitheoir na mblianta 1990/91 (1.442).

    CGC Niamh a ríomh
    Cur síosRíomhLuach

    An praghas díola

     

     €210,000

    Lúide costais incheadaithe:

     

     

    An praghas ceannaigh

    (coigeartaithe le hiolraitheoir na mblianta 1990/91)

    €50,000 x 1.442

    €72,100

    An costas fála

    (coigeartaithe le hiolraitheoir na mblianta 1990/91)

    €2,000 x 1.442

    €2,884

    Gnóthachan inmhuirir

     

    €135,016

    Lúide díolúine phearsanta

     

    €1,270

    Gnóthachan incháinithe

     

    €133,746

    CGC dlite (33% de €133,746)

    €133,746 x 0.33

    €44,136.18

    D’íoc Niamh a CGC roimh 15 Nollaig 2018. Rinne sí a tuairisceán CGC a thíolacadh roimh 31 Deireadh Fómhair 2019.

  • Sampla 2 - An talamh forbraíochta a dhíol

    Fuair Seán 15 acra talún in 1970. Dhíol sé an talamh seo le haghaidh forbairt tráchtála i mí an Mheithimh 2018. Ba é €350,000 an praghas díola.

    Is ionann luach margaidh na talún ar an 6 Aibreán 1974 agus €60,000. Is ionann an luach úsáide reatha ar an dáta sin agus €9,000. Déanann Seán luach forbraíochta na talún a ríomh.

    Luach forbraíochta na talún
    Cur síosLuach
    Luach margaidh na talún ar an 6 Aibreán 1974 €60,000
    Luach úsáide reatha a bhaint ar an 6 Aibreán 1974 €9,000
    Luach forbraíochta na talún €51,000

    Is féidir le Seán Faoiseamh i leith Innéacsú a chur i bhfeidhm ar an luach úsáide reatha, ach ní féidir é a chur i bhfeidhm ar an luach forbraíochta. Ní raibh aon ghnóthachain inmhuirir eile aige in 2018, agus féadfaidh sé a dhíolúine phearsanta a bhaint nuair a ríomhann sé a CGC.

    CGC Sheáin a ríomh
    Cur síosRíomhLuach

    An praghas díola

     

    €350,000
    Lúide costais incheadaithe:    

    Luach úsáide reatha ag an 6 Aibreán 1974

    (coigeartaithe le hiolraitheoir na mblianta 1974/75)

    		 €9,000 x 7.528 €67,752

    Luach forbraíochta na talún ag an 6 Aibreán 1974

     

    €51,000

    Gnóthachan inmhuirir

     

    €231,248

    Lúide díolúine phearsanta

     

    €1,270

    Gnóthachan incháinithe

     

    €229,978

    CGC dlite (33% de €229,978)

    €229,978 x 33%

    €75,892.74

    D’íoc Seán a CGC faoin 15 Nollaig 2018. Rinne sé a thuairisceán CGC a thíolacadh roimh 31 Deireadh Fómhair 2019.

Ar aghaidh: Faoiseamh i leith Athstruchtúrú Feirme

Foilsithe: 02 Márta 2022 Priontáil an leathanach seo

Leathanach baile Ar ais go barr