Do mhaoin a luacháil
An chaoi le luacháil a dhéanamh ar do mhaoin
Féadfaidh tú do mhaoin a luacháil, mar atá ar an 1 Samhain 2021, trí úsáid a bhaint as uirlis luachála idirghníomhach na gCoimisinéirí Ioncaim.
Chomh maith leis sin, ba chóir duit tagairt a dhéanamh d’fhoinsí eile eolais chun cabhrú leat luach margaidh do mhaoine a chinneadh. Chun tuilleadh eolais a fháil, féach an leathanach ar Foinsí eile eolais le do mhaoin a luacháil sa rannán seo.
Céard is gá a bheith san áireamh i do luacháil
Cuirfidh an uirlis luachála idirghníomhach, agus foinsí eile, meánluachanna táscacha do mhaoine i gceantar áirithe ar fáil. Tá sé tábhachtach go ndéanann tú mionsonraí do mhaoine féin a mheas chomh maith. Féadfaidh sé go mbeadh gnéithe speisialta ag baint le do mhaoin agus ba chóir duit é seo a chur san áireamh nuair atá cinneadh á dhéanamh agat i leith luach do mhaoine.
Foirgnimh eile, maoin a bhfuil talamh ag gabháil léi
Agus luacháil maoine á déanamh agat, ba chóir duit an luacháil na talún agus aon foirgnimh eile a ghabhann leis an maoin a chur san áireamh. Leis seo glactar le talamh agus le foirgnimh a bhfuil úsáid chónaithe ag dul dóibh, lena náirítear:
- clós, gáirdín nó paitió
- cabhsa nó spás pairceála
- garáiste, sciobol nó teach gloine
- seomra gáirdín nó oifig baile.
Níor chóir duit ach talamh suas le hacra amháin (0.4047 heicteár) a chur san áireamh agus luacháil á dhéanamh agat. Ba chóir duit luacháil a dhéanamh ar an gcuid den talamh is feiliúnaí le tairbhe a bhaint as leis an maoin. De ghnáth, talamh is gaire don mhaoin a bhíonn i gceist, cuir i gcás, talamh a bheadh feiliúnach mar gháirdín.
'Árasáin muintire' agus seomra suí is leapa
De ghnáth, glactar le cuid d’fhoirgneamh ina bhfuil daoine ina gcónaí ann, nó a bheadh feiliúnach chun cónaithe, mar mhaoin chónaithe ar leith. Mar shampla, is ionann gach árasán as féin atá taobh istigh d’fhoirgneamh agus maoin chónaithe ar leith a thabhaíonn dliteanas Cánach Maoine Áitiúla (CMÁ).
Má úinéir ar 'árasán muintire' thú, áfach, tá rogha agat é a chur san áireamh leis an maoin cliathánach agus an luacháil á déanamh agat. Iarrtar ort sonraí a bhaineann le leagan amach na maoine agus sonraí úinéireachta na maoine a thíolacadh chuig na Coimisinéirí ioncaim.
Sa chás go bhfuil aonaid i bhfoirgneamh nach bhfuil feiliúnach le húsáid mar áit chónaithe, amhail seomra suí is leapa, ba chóir duit an foirgneamh iomlán a luacháil le haghaidh CMÁ.
Féach Tax and Duty Manual Part 01-01 le haghaidh tuilleadh eolais.
Rudaí nach gá a chur san áireamh leis an luacháil
Maoin chónaithe ar fheirm
Níl na nithe seo a leanas faoi réir luachála:
- talamh atá in úsáid mar talamh feirme, atá cliathánach le teach feirme
- nó
- scioból a úsáidtear chun críche feirmeoireachta, cuir i gcás, foscadh dainmhithe feirme, stóras féar tirim.
Athruithe i leith na luachála
Cinneann an luacháil féinmheasúnaithe a ndearnadh ar do mhaoin ar an 1 Samhain 2021 do mhuirear CMÁ le haghaidh na mblianta 2022 go dtí 2025. Níl ort do luacháil a thabhairt cothrom le dáta go dtí 2025. Mar shampla, má chuireann tú síneadh leis an teach a chuirfeadh le luach na maoine, níl ort do luacháil a thabhairt cothrom le dáta. Tá an muirear CMÁ bunaithe ar luach na maoine faoi mar a bhí sé i Samhain 2021.
Ní bheidh tionchar ag aon mhéadú ná laghdú ginearálta ar phraghasanna maoine le linn na tréimhse ó 2022 go dtí 2025 ar do mhuirear CMÁ.
Maoine nua-dhliteanach
Féadfaidh sé go bhfuil do mhaoin faoi dhliteanas CMÁ ón 1 Samhain 2021. Má tá, féadfaidh sé go bhfuil tú in ann 'fachtóir lascaine na gCoimisinéirí Ioncaim' a chur i bhfeidhm ar do luacháil. Chun tuilleadh eolais a fháil, féach an chéad leathanach eile.
Ar aghaidh: Maoine atá anois faoi dhliteanas a luacháil