Do mhaoin a luacháil

An chaoi le do mhaoin a luacháil

Féadfaidh tú do mhaoin a luacháil, amhail an 1 Samhain 2021, trí úsáid a bhaint as uirlis luachála idirghníomhach na gCoimisinéirí Ioncaim.

Chomh maith leis sin, ba chóir duit tagairt a dhéanamh d’fhoinsí eile eolais chun cabhrú leat luach margaidh do mhaoine a chinneadh. Chun tuilleadh eolais a fháil, féach an leathanach Foinsí eile eolais le do mhaoin a luacháil sa rannán seo.

Céard is gá a bheith san áireamh i do luacháil

Cuirfidh an uirlis luachála idirghníomhach, agus foinsí eile, meánluachanna táscacha do mhaoine i gceantar áirithe ar fáil. Tá sé tábhachtach go ndéanann tú mionsonraí do mhaoine féin a mheas chomh maith. Féadfaidh sé go mbeadh gnéithe speisialta ag baint le do mhaoin ar chóir duit a chur san áireamh nuair atá luach do mhaoine á chinneadh.

Maoine le talamh gaolmhar agus foirgnimh eile

Nuair a dhéanann tú luacháil ar do mhaoin, ba chóir duit luacháil na talún agus aon fhoirgnimh eile a bhaineann le do mhaoin a chur san áireamh. Áirítear leis seo tailte nó foirgnimh a bhfuil cuspóir baile nó cónaithe acu, nó taitneamhacht ar nós:

• clós, gáirdín nó paitió
• cabhsán nó spás páirceála
• garáiste, cró nó teach gloine
• seomra gáirdín nó oifig baile.

Níor chóir duit ach talamh suas le hacra amháin (0.4047 heicteár) a chur san áireamh agus luacháil á dhéanamh agat. Ba chóir duit luacháil a dhéanamh ar an gcuid den talamh is feiliúnaí le tairbhe a bhaint as leis an maoin. De ghnáth, an talamh is gaire don mhaoin a bhíonn i gceist, mar shampla, an talamh a úsáidtear mar gháirdín.

'Árasáin muintire' agus seomra suí is leapa

De ghnáth, breathnaítear ar cuid d’fhoirgneamh atá in úsáid, nó atá oiriúnach lena húsáid mar áit chónaithe, mar mhaoin chónaithe ar leith. Mar shampla, is ionann gach árasán as féin atá taobh istigh d’fhoirgneamh agus maoin chónaithe ar leith a thabhaíonn dliteanas Cánach Maoine Áitiúla (CMÁ).

Más úinéir 'árasán muintire' thú, áfach, féadfaidh tú é a luacháil mar chuid den mhaoin thadhlach. Níl feidhm ag an gcur chuige seo ach amháin sa chás gur leat an t-árasán muintire agus an mhaoin thadhlach. Iarrtar ort sonraí a bhaineann le leagan amach na maoine agus sonraí úinéireachta na maoine a thíolacadh chuig na Coimisinéirí ioncaim.

Sa chás go bhfuil aonaid i bhfoirgneamh nach bhfuil feiliúnach le húsáid mar áit chónaithe ghlanscartha, amhail seomra suí is leapa, ba chóir duit an foirgneamh iomlán a luacháil le haghaidh CMÁ. Féach Tax and Duty Manual Part 01-01 le haghaidh tuilleadh eolais.

Rudaí nach gá a chur san áireamh le do luacháil

Maoine cónaithe ar fheirm

Ní gá duit luacháil a dhéanamh maidir le:

• talamh atá tadhlach le teach feirme a úsáidtear mar thalamh feirme
• nó
• seideanna a úsáidtear chun críocha feirmeoireachta, mar shampla, iad siúd a úsáidtear chun féar a stóráil nó ainmhithe feirme a chur faoi dhíon.

Athruithe maidir le luacháil

Cinneann an luacháil féinmheasúnaithe a chuirtear ar do mhaoin amhail an 1 Samhain 2021 do mhuirear CMÁ do na blianta 2022 go dtí 2025. Níl ort do luacháil a thabhairt cothrom le dáta go dtí 1 Samhain 2025. Mar shampla, má chuireann tú síneadh leis an teach a chuirfeadh le luach na maoine, níl ort do luacháil a thabhairt cothrom le dáta. Tá an muirear CMÁ bunaithe ar luach na maoine amhail an 1 Samhain 2021.

Ní bheidh tionchar ag aon mhéadú ná laghdú ginearálta ar phraghasanna maoine le linn na tréimhse ó 2022 go dtí 2025 ar do mhuirear CMÁ.

Maoine nua-dhliteanach

Féadfaidh sé gur tháinig do mhaoin de bheith faoi dhliteanas CMÁ ón 1 Samhain 2021. Más amhlaidh an cás, féadfaidh sé go bhfuil tú in ann 'fachtóir lascaine na gCoimisinéirí Ioncaim' a chur i bhfeidhm ar do luacháil. Chun tuilleadh eolais a fháil, féach an chéad leathanach eile.

Ar aghaidh: Maoine atá anois faoi dhliteanas a luacháil