Idirscaradh, colscaradh, scaoileadh páirtnéireachta sibhialta agus neamhniú sibhialta

Bliain an idirscartha, colscartha nó scaoileadh páirtnéireacht shibhialta

Féadtar roghnú go ndéileálfaí leat mar dhuine pósta nó i bpáirtnéireacht shibhialta chun críocha cánach sa bhliain:

• a scarann tú
• a fhaigheann tú colscaradh
• a dhíscaoileann tú do pháirtnéireacht shibhialta.

Leagtar é seo amach ar an gcéad leathanach eile, Roghnú go ndéileálfaí leat mar dhuine pósta nó i bpáirtnéireacht shibhialta.

Sa chás nach roghnaíonn tú go ndéileálfaí leat mar dhuine pósta nó i bpáirtnéireacht shibhialta chun críocha cánach, tá rialacha speisialta i bhfeidhm. Leagtar na rialacha seo amach thíos. Braitheann do cháin sa bhliain a tharlaíonn an t-idirscaradh ar an gcaoi ar gearradh cáin ort nuair a bhí tú pósta nó i bpáirtnéireacht shibhialta.

Féach an rannán ar Phósadh agus páirtnéireachtaí sibhialta chun tuilleadh eolais a fháil ar an gcaoi a ngearrtar cáin ar lánúineacha pósta agus páirtnéirí sibhialta.

Measúnú comhpháirteach

Má ba thusa an céile inmheasúnaithe nó an páirtnéir sibhialta ainmnithe, gearrfar cáin ort i leith an mhéid seo:

• d’ioncam uile don bhliain iomlán
• ioncam d’iarpháirtnéara nó d’iarpháirtnéara shibhialta suas go dtí dáta an idirscartha.

Folaíonn sé seo aon íocaíochtaí cothabhála infhorfheidhmithe le dlí a íoctar leat ar chun do leasa féin amháin iad.

Féadtar na creidmheasanna seo a leanas a éileamh i mbliain an scartha:

• An Creidmheas Cánach Pearsanta le haghaidh daoine faoin mbonn measúnaithe chomhpháirtigh.
• Do Chreidmheas Cánach Fostaí agus Creidmheas Cánach Fostaí d’iarpháirtnéara nó d’iarpháirtnéara shibhialta má bhí ioncam Íoc Mar a Thuillir (ÍMAT) acu.
• An banda ráta méadaithe cuí nó suim ioncaim d’iarchéile nó d’iarpháirtnéara shibhialta, má tá sé níos lú.
  
• Creidmheas i leith aon íocaíochtaí cothabhála infhorfheidhmithe le dlí a rinne tú chun sochar d’iarchéile nó d’iarpháirtnéara.

Má ba thusa an céile nó páirtnéir sibhialta neamh-inmheasúnaithe, gearrfar cáin ort ar an ioncam a thuilleann tú ó dháta an idirscartha go dtí deireadh na bliana. Folaíonn sé seo aon íocaíochtaí cothabhála infhorfheidhmithe le dlí a íoctar leat ar chun do leasa féin amháin iad. Féadtar na creidmheasanna seo a leanas a éileamh:

• Do Chreidmheas Cánach Pearsanta
• Do Chreidmheas Cánach Fostaí
• An Creidmheas Cánach Cúramóra Linbh do Dhuine Singil (CCCLDS) má cháilíonn tú.

Measúnú ar leithligh

Má bhí tú ar bhonn measúnaithe ar leithligh, beidh na rialacha céanna i bhfeidhm dá mbeifeá ar bhonn measúnaithe chomhpháirtigh.

Meastar gur thú an céile inmheasúnaithe nó páirtnéir sibhialta ainmnithe i gceachtar den chás seo:

• Má ba thusa an céile inmheasúnaithe nó an páirtnéir sibhialta sular roghnaigh tú nó do pháirtnéir measúnú ar leithligh
• Más tusa an céile nó páirtnéir sibhialta a bhfuil an t-ioncam níos airde acu, sa chás nach raibh tú riamh ar bhonn measúnaithe chomhpháirtigh

Seachas sin, meastar gur thú an céile inmheasúnaithe nó páirtnéir sibhialta.

Déileáil ar leithligh (tugtar measúnú singil air seo freisin)

Má bhí measúnú á dhéanamh oraibh mar dhaoine singile roimh an idirscaradh, beidh an bonn déileála canach ioncaim tríd is tríd mar an gcéanna tar éis an idirscartha.

Gearrfar cáin ort ar aon íocaíochtaí cothabhála infhorfheidhmithe le dlí a íoctar leat ar chun do leasa féin amháin iad.

Féadfaidh tú na creidmheasanna seo a leanas a éileamh:

• An Creidmheas Cánach Cúramóra Linbh do Dhuine Singil (CCCLDS) má cháilíonn tú.

Creidmheas i leith aon íocaíochtaí cothabhála infhorfheidhmithe le dlí a rinne tú chun sochar d’iarchéile nó d’iarpháirtnéara.

Ar aghaidh: Roghnú a dhéanamh a bheith déileáilte mar pósta nó i bpáirtnéireacht shibhialta