Ioncam ó chíos in Éirinn

Céard iad na costais a cheadaítear?

Féadtar costais ar leith a éileamh i leith d’ioncaim chíosa chun laghdú a dhéanamh ar an méid cánach a bheidh ort a íoc.

Costais ghinearálta

Samplaí de chostais incheadaithe is ea:

  • na rátaí a íocann tú le húdarás áitiúil le haghaidh na maoine
  • na cíosanna a íocann tú ar mhaoin amhail bunchíosanna
  • préimheanna árachais i leith tine agus dliteanas poiblí
  • cothabháil ar do mhaoin, amhail glantachán, péinteáil agus maisiúchán
  • táillí maoine sula ligeann tú do mhaoin amach ar cíos den chéad uair, amhail táillí bainistíochta, fógraíochta, dlí nó cuntasaíochta
  • an costas ó aon seirbhísí nó earraí a sholáthraíonn tú nach bhfaigheann tú íocaíocht ar ais ina leith ó do thionónta (amhail leictreachas, teas lárnach, teileafón, táillí seirbhíse, uisce agus bailiú bruscair).
  • préimheanna polasaithe cosanta morgáistí áirithe
  • costais idir maoine a ligtear ar cíos ar choinníoll nár áitigh an tiarna talún an mhaoin sular síníodh léas nua
  • liúntais chaipitil
  • deisiúcháin, amhail cóireáil lobhaidh, fuinneoga, doirse nó meaisíní a dheisiú
  • costais réamh-ligin áirithe ar mhaoin chónaithe gan áitiú
  • asbhaint i leith caiteachais iarfheistithe
  • agus
  • an costas a bhaineann le clárúchán leis an mBord um Thionóntachtaí Cónaithe (BTC).

Ní mór duit taifid iomlána agus chruinne a choinneáil ar gach costas i leith gach maoine a ligeann tú amach ar cíos.

Féadfaidh tú an maoin a ligean ar cíos go páirteach. Ní fhéadtar ach éileamh a dhéanamh i leith chuid do na costais le linn an ama a bhí an mhaoin á ligean amach. Mar shampla, má tá leath de na seomraí ligthe ar cíos, féadtar leath na costais a éileamh.

Caitear le cíos a fháil mar thrádáil a sheoladh. Ní cheadaítear costais ach chomh fada agus a bheadh siad incheadaithe don trádáil sin.

Ús ar mhorgáiste

Féadfaidh sé go bhfuil cead agat Faoiseamh i leith Ús ar Mhorgáiste a éileamh i leith d’ioncaim chíosa. Ní mór an t-ús a bheith ó mhorgáiste a úsáidtear chun do mhaoin chíosa a cheannach, a fheabhsú nó a dheisiú.

Féadfaidh tú Faoiseamh i leith Ús ar Mhorgáiste a éileamh má tá tú cláirithe leis an mBord um Thionóntachtaí Cónaithe (BTC):

  • le linn do mhaoin a bheith tógtha ar cíos
  • agus
  • san idirlinn idir do mhaoin a ligean ar cíos, chomh fada agus nach mbíonn cónaí ort ann le linn an ama sin

Féach an Tax and Duty manual Part 04-08-06 le haghaidh tuilleadh eolais ar asbhainteacht Ús ar Mhorgáiste.

Féach an Tax and Duty manual Part 04-08-10 le haghaidh tuilleadh eolais ar thionóntachtaí a chlárú leis an BTC.

Liúntais chaipitil

Féadtar liúntais chaipitil a éileamh ar chostas an troscáin agus na bhfeisteas do do mhaoin. Tugtar 'liúntais caithimh agus cuimilte' nó 'dímheas’ ar seo.

An ráta reatha do na liúntais seo ná 12.5% den chostas in aghaidh na bliana, le haghaidh ocht mbliana ar a mhéad. Féadtar an méid seo a leanas a bheith san áireamh sna liúntais:

  • troscán a cheannaigh tú do do mhaoin chónaithe
  • agus
  • costas ceannaigh earraí bána amhail cuisneoirí nó miasniteoirí
  • Sampla 1

    Cheannaigh tú foireann troscáin ar €1,000. An liúntas caithimh agus cuimilte 12.5% dó seo ná €125 sa bhliain.

    Féadtar é seo a éileamh i gcoinne an ioncaim chíosa do na chéad ocht mbliana eile.

  • Sampla 2

    Tá dhá theach á ligean ar cíos agat a bhfuil troscán iontu. Cosnaíonn an troscán agus fearas €2,400 i dTeach a hAon agus €8,000 i dTeach a Dó.

    Na liúntais caithimh agus cuimilte ná €1,300 (€2,400 @ 12.5% + €8,000 @ 12.5%).

    Féadtar é seo a éileamh i gcoinne d’ioncaim chíosa iomláin do na chéad 8 mbliana eile.

Ar aghaidh: Céard iad na costais nach gceadaítear?

Foilsithe: 05 Nollaig 2025 Priontáil an leathanach seo

Siar chuig leathanach baile Ar ais go barr