Scéimeanna scair-rogha neamhcheadaithe
Cáin ar rogha fhada
Féadtar rogha fhada a fheidhmiú ar feadh níos mó ná 7 mbliana ón dáta a deonaíodh é. Nuair a fheidhmítear ‘rogha fhada’, féadfaidh sé go mbeidh ort Cáin Ioncaim a íoc ar dháta an deonaithe agus ar dháta a fheidhmítear an rogha.
Cáin ar dháta an deonaithe
Ní íocfaidh tú cáin ioncaim ach amháin má tá praghas na rogha níos lú ná luach margaidh na scaireanna ar dháta an deonaithe. Tá cáin dlite i leith na difríochta idir an méid seo:
- luach margaidh na scaireanna ar dháta an deonaithe
agus
- an tsuim a íoctar nuair a fheidhmítear an rogha.
Íocfaidh tú Cáin Ioncaim, Muirear Sóisialach Uilíoch (MSU) agus Árachas Sóisialach Pá-Choibhneasa (ÁSPC) ar shuim na difríochta. Déanfaidh d’fhostóir na hasbhaintí riachtanacha tríd an bpárolla agus íocfaidh an cháin go díreach leis an Ard-Bhailitheoir.
Tabhair do d’aire
Nuair a dheonaítear rogha fhada, is iondúil go mbíonn praghas na rogha comhionann le luach margaidh na scaireanna ar dháta an deonaithe. Ciallaíonn sé sin nach n-eascróidh aon mhuirear cánach ar dháta an deonaithe.
Tuairisceoidh d’fhostóir na sonraí maidir leis na roghanna a deonaíodh duit chuig na Coimisinéirí Ioncaim.
Cáin ar dháta an fheidhmithe
Nuair a fheidhmítear rogha, ní mór duit Cáin Ioncaim, MSU agus ÁSPC a íoc ar aon ghnóthachan a dhéanann tú.
Tugtar Cáin Iomchuí (CSRI) ar Scair-Roghanna (CISR) ar an gCáin Ioncaim agus MSU atá dlite ar fheidhmiú na scair-rogha. Is éard atá i suim an ghnóthachain ná an difríocht idir an méid seo:
- luach margaidh na scaireanna ar an dáta a fheidhmítear an rogha
agus
- an tsuim a d’íoc tú ar na scaireanna, móide aon suim eile a íoctar ar dheonú na rogha.
Gnóthachain a dhéantar roimh an 1 Eanáir 2024
Ní mór duit CISR a íoc taobh istigh de 30 lá tar éis an rogha a fheidhmiú agus RTSO1 form a chomhlánú.
Ní mór duit Tuairisceán Cánach Ioncaim (Foirm 11) a thíolacadh don bhliain a fheidhmítear an rogha. Déanfar aon cháin a íoctar ar dheonú na rogha a fhritháireamh in aghaidh aon cháin atá dlite nuair a fheidhmítear an rogha. Déanfaidh d’fhostóir na sonraí maidir le haon rogha a fheidhmíonn tú a thuairisciú chuig na Coimisinéirí Ioncaim freisin.
Gnóthachain a dhéantar ar an 1 Eanáir 2024 nó dá éis
Má dhéanann tú gnóthachan ar scair-rogha ar an 1 Eanáir 2024 nó dá éis sin, tabharfaidh d'fhostóir cuntas tríd an bpárolla i leith na nithe seo a leanas:
agus
Ní bheidh ort Tuairisceán Cánach Ioncaim a thíolacadh maidir leis an imeacht seo.
Sampla
Ar an 1 Meitheamh 2021, tugadh rogha do Shorcha 1,000 scair a fháil ar luach €4 an scair. Deimhnítear sna téarmaí faoinar deonaíodh an scair-rogha go bhféadfar é a fheidhmiú tráth ar bith suas go dtí 1 Meitheamh 2029. (Rogha fhada)
Ba é luach margaidh na scaire ar dháta an deonaithe ná €5.50 an scair. Tá cáin dlite i leith na difríochta idir an luach margaidh agus an méid a d’íoc Sorcha.
|
Ríomh an ghnóthachain incháinithe ar dheonú na rogha
|
|
Cur síos
|
Ríomh
|
Suim
|
|
Luach margaidh na 1,000 scair ar an 1 Meitheamh 2021
|
1,000 x €5.50
|
€5,500
|
|
Praghas na rogha iníoctha ar fheidhmiú
|
1,000 x €4.00
|
€4,000
|
|
Gnóthachan Ioncaim
|
|
€1,500
|
Cuireann fostóir Shorcha an €1,500 san áireamh sa phárolla agus déantar an cháin chuí a asbhaint. Ós rud é go n-íocann Sorcha cáin ag an ardráta (40%), is í an Cháin Ioncaim atá dlite ná €600.
Beidh creidmheas €600 ar fáil le fritháireamh in aghaidh aon chánach a ghearrfar i leith an fheidhmithe ina dhiaidh sin.
Déanann Sorcha a rogha a fheidhmiú ar an 1 Meitheamh 2023. Is é luach margaidh na scaire ar dháta an fheidhmithe ná €10.
|
Ríomh an dliteanais cánach ar fheidhmiú na rogha
|
|
Cur síos
|
Ríomh
|
Suim
|
|
Luach margaidh na 1,000 scair ar an 1 Meitheamh 2023
|
1,000 x €10.00
|
€10,000
|
|
Praghas na rogha a íocadh ar fheidhmiú
|
1,000 x €4.00
|
€4,000
|
|
Gnóthachan ar an bhfeidhmiú
|
€10,000 – €4,000
|
€6,000
|
|
Cáin Ioncaim (40%)
|
|
€2,400
|
|
MSU (8%)
|
|
€480
|
|
ÁSPC (4%)
|
|
€240
|
|
Iomlán
|
|
€3,120
|
|
Bain an cháin a íocadh tráth an deonaithe
|
|
€600
|
|
Cáin is iníoctha tráth an fheidhmithe
|
€3,120 – €600
|
€2,520
|
Toisc gur fheidhmigh Sorcha a rogha roimh an 1 Eanáir 2024, seolann sí Foirm RTSO1 agus déanann sí íocaíocht €2,520 roimh an 30 Meitheamh 2023. Is gá di chomh maith Tuairisceán Cánach Iocaim (Foirm 11) a thíolacadh faoin 31 Deireadh Fómhair 2024.
Ar aghaidh: Cén chaoi le do Cháin Iomchuí ar Scair-Roghanna a ríomh agus a íoc