Scéimeanna scair-rogha neamhcheadaithe
Cáin ar rogha ghearr
Ní mór an rogha seo a fheidhmiú taobh istigh de 7 mbliana ó dháta an deonaithe.
Cáin ar dháta an deonaithe
Níl aon cháin dlite ar dháta a deonaíodh an ceart. Déanfaidh d’fhostóir na sonraí ar na roghanna a deonaíodh duit a thuairisciú do na Coimisinéirí Ioncaim.
Cáin ar dháta an fheidhmithe
Nuair a fheidhmítear rogha, ní mór duit Cáin Ioncaim, an Muirear Sóisialach Uilíoch (MSU) agus Árachas Sóisialach Pá-Choibhneasa (ÁSPC) a íoc.
Tugtar Cáin Iomchuí (CSRI) ar Scair-Roghanna (CISR) ar an gCáin Ioncaim agus MSU atá dlite ar fheidhmiú na scair-rogha. Is éard atá i suim an ghnóthachain ná an difríocht idir an méid seo:
- luach margaidh na scaireanna ar an dáta a fheidhmítear an rogha
agus
- an tsuim a d’íoc tú ar na scaireanna, móide aon suim eile a íoctar ar dheonú na rogha.
Gnóthachain a dhéantar roimh an 1 Eanáir 2024
Ní mór duit CISR a íoc taobh istigh de 30 lá tar éis an rogha a fheidhmiú agus RTSO1 form a chomhlánú. Áirítear sa tréimhse 30 lá an dáta feidhmithe.
Ní mór duit Tuairisceán Cánach Ioncaim (Foirm 11) a thíolacadh don bhliain a fheidhmítear an rogha. Ba chóir duit sonraí maidir leis an CISR atá íoctha cheana féin a chur san áireamh sa rannán cuí den fhoirm. Déanfaidh d’fhostóir na sonraí maidir le haon rogha a fheidhmíonn tú a thuairisciú chuig na Coimisinéirí Ioncaim freisin.
Gnóthachain a dhéantar ar an 1 Eanáir 2024 nó dá éis
Má dhéanann tú gnóthachan ar scair-rogha ar an 1 Eanáir 2024 nó dá éis sin, tabharfaidh d'fhostóir cuntas tríd an bpárolla i leith na nithe seo a leanas:
agus
Ní bheidh ort Tuairisceán Cánach Ioncaim a thíolacadh maidir leis an imeacht seo.
Feidhmiú gan airgead tirim
Féadfaidh sé go n-iarrfaidh tú ar d’fhostóir do scaireanna a dhíol, seachas airgead tirim a chur ar fáil chun an rogha a fheidhmiú. Má dhéanann tú amhlaidh, tugtar ‘feidhmiú gan airgead tirim’ nó ‘díol aon lae’ ar seo.
Féadfaidh tú é seo a dhéanamh chun praghas na rogha agus an dliteanas cánach a eascraíonn as an bhfeidhmiú araon a mhaoiniú. Ní thagann aon athrú ar sheasamh na Cánach Ioncaim.
Ní mór duit aon impleachtaí i leith na Cánach Gnóthachan Caipitiúil (CGC) a bhaineann le díol na scaireanna a mheas chomh maith.
Sampla 1
Ar an 10 Iúil 2021, deonaíodh rogha do Mhicheál 1,000 scair a fháil ar luach €3 an scair. Deimhnítear sna téarmaí faoinar deonaíodh an scair-rogha nach mór é a fheidhmiú roimh an 5 Bealtaine 2026 (rogha ghearr).
Os rud é gur rogha ghearr atá ann, níl aon cháin dlite ar dheonú na rogha.
Rinne Micheál an scair-rogha a fheidhmiú ar an 1 Márta 2023. Ba é luach margaidh na scaireanna ar an dáta sin ná €5 an scair.
|
Ríomh an ghnóthachain incháinithe ar fheidhmiú na rogha
|
|
Cur síos
|
Ríomh
|
Luach
|
|
Luach margaidh na scaireanna ar an 1 Márta 2023
|
1,000 x €5
|
€5,000
|
|
Suim íoctha ag Mícheál (praghas na rogha)
|
1.0000 x €3
|
€3,000
|
|
Gnóthachan ar an bhfeidhmiú
|
€5,000 – €3,000
|
€2,000
|
|
Cáin Ioncaim (40%)
|
|
€800
|
|
MSU (8%)
|
|
€160
|
|
ÁSPC (4%)
|
|
€80
|
|
Cánacha iomlána
|
|
€1,040
|
Toisc gur fheidhmigh Micheál a scair-rogha roimh an 1 Eanáir 2024, ní mór dó €1,040 a íoc leis na Coimisinéirí Ioncaim agus foirm RTSO1 a thíolacadh faoin 30 Márta 2023.
Ní mór dó Tuairisceán Cánach Ioncaim (Foirm 11) a thíolacadh don bhliain chánach 2023 freisin faoin 31 Deireadh Fómhair 2024.
Sampla 2
Ar an 10 Iúil 2021, deonaíodh rogha do Mhicheál 1,000 scair a fháil ar luach €3 an scair. Deimhnítear sna téarmaí faoinar deonaíodh an scair-rogha nach mór é a fheidhmiú roimh an 5 Bealtaine 2026 (rogha ghearr).
Os rud é gur rogha ghearr atá ann, níl aon cháin dlite ar dheonú na rogha.
Ar an 1 Márta 2024, thug Mícheál treoir dá fhostóir a scaireanna a dhíol. Ba é luach margaidh na scaireanna ar an dáta sin ná €5 an scair. Baineann sé úsáid as fáltais an díola chun praghas na rogha agus an dliteanas cánach a eascraíonn as an bhfeidhmiú a mhaoiniú.
|
Ríomh an ghnóthachain incháinithe ar fheidhmiú na rogha
|
|
Cur síos
|
Ríomh
|
Luach
|
|
Luach margaidh na scaireanna ar an 1 Márta 2024
|
1,000 x €5
|
€5,000
|
|
Suim íoctha ag Mícheál (praghas na rogha)
|
1.0000 x €3
|
€3,000
|
|
Gnóthachan ar an bhfeidhmiú
|
€5,000 – €3,000
|
€2,000
|
|
Cáin Ioncaim (40%)
|
|
€800
|
|
MSU (8%)
|
|
€160
|
|
ÁSPC (4%)
|
|
€80
|
|
Cánacha iomlána
|
|
€1,040
|
Ós rud é go dtarlaíonn an feidhmiú tar éis 1 Eanáir 2024, ní mór d'fhostóir Mhichíl €1,040 a íoc leis na Coimisinéirí Ioncaim.
Ní gá do Mhicheál foirm RTSO1 a thíolacadh.
Ós rud é gur dhiúscair sé scaireanna le linn 2024, ní mór dó Tuairisceán Cánach Ioncaim (Foirm 11) a thíolacadh faoin 31 Deireadh Fómhair 2025 le sonraí na diúscartha seo.
Cánachas ar scair-roghanna a shannadh nó a scaoileadh
Ní mór duit Cáin Ioncaim, MSU agus ÁSPC a íoc ar aon ghnóthachan a dhéantar ar scair-rogha a shannadh nó a scaoileadh.
Is éard atá i suim an ghnóthachain atá inmhuirir i leith cánach ná an difríocht idir:
- an tsuim a fhaightear don sannadh nó don scaoileadh
agus
- an tsuim a íocadh, más ann dó, as deonú na rogha.
Má fhaigheann tú íocaíocht airgid thirim ó d’fhostóir chun do scair-rogha a scaoileadh, is íocaíocht incháinithe í seo. Déanfaidh d’fhostóir na hasbhaintí riachtanacha tríd an bpárolla agus íocfaidh an cháin go díreach leis an Ard-Bhailitheoir.
Ar aghaidh: Cáin ar rogha fhada