Impleachtaí Custam don trádáil le Tuaisceart Éireann

Prótacal maidir le hÉirinn agus Tuaisceart Éireann

Níl an Ríocht Aontaithe, lena n-áirítear Tuaisceart Éireann, mar Bhall den Aontas Eorpach (AE) a thuilleadh.

Tá na gnásanna trádála le Tuaisceart Éireann leagtha amach sa Revised Protocol on Ireland and Northern Ireland (an Prótacal) a tháinig i bhfeidhm ón 1 Eanáir 2021. Aithnítear sa Phrótacal an staid uathúil ina bhfuil Éire agus Tuaisceart Éireann tríd an méid seo:

• teorainn chrua a sheachaint, lena n-áirítear aon bhonneagar fisiceach nó seiceálacha agus rialuithe gaolmhara, idir Éire agus Tuaisceart Éireann
• agus
• an geilleagar uile-oileáin agus Comhaontú Aoine an Chéasta (Comhaontú Bhéal Feirste) a chosaint.

Cuirtear réitigh chomhpháirteacha AE agus na Ríochta Aontaithe ar ghnéithe den Phrótacal a bhí ag cruthú deacrachtaí gan choinne i dTuaisceart Éireann ar fáil faoin gCreat Windsor, a tháinig i bhfeidhm ón 25 Márta 2023.

Ba cheart tagairtí don Phrótacal a léamh mar thagairtí lena n-áirítear na hathruithe a tugadh isteach leis an gCreat Windsor.

Cur i bhfeidhm an Phrótacail

Faoin bPrótacal, fanann Tuaisceart Éireann:

• go dlíthiúil mar chuid de chríocha custam an Ríocht Aontaithe
• agus
• taobh istigh de Mhargadh Aonair an AE chun earraí a bhogadh amháin.

Tá na himpleachtaí praiticiúla seo a leanas ar rialacha maidir le trádáil earraí idir Éire, Tuaisceart Éireann agus an AE:

• Ní bheidh dearbhuithe custam, taraifí ná srianta cainníochta i gceist.
• Ní bheidh seiceálacha ná rialuithe custam ar oileán na hÉireann.
• Ní bheidh riachtanais sábháilteacht agus slándáil i gceist.
• Leanfar de rochtain ar an gCóras Malartaithe Faisnéise CBL (VIES) chun go mbeidh trádálaithe Thuaisceart Éireann in ann cuntas a thabhairt ar Cháin Bhreisluacha (CBL) ar fháltais agus soláthairtí laistigh den Chomhphobal.
• Leanann trádálaithe Thuaisceart Éireann de ghluaiseacht táirgí inmháil a chur i gcrích tríd an gCóras um Rialú agus um Ghluaiseacht Máil (EMCS). 

Chun Margadh Aonair an AE a chosaint, foráiltear sa Phrótacal go bhfanann Tuaisceart Éireann de bheith ailínithe le sraith theoranta rialacha de chuid an AE a bhaineann le hearraí. Leanann an Union Customs Code de bheith i bhfeidhm i leith na n-earraí uile a thagann isteach go Tuaisceart Éireann ón mBreatain Mhór nó tríú tíortha eile (tíortha neamh-AE agus tíortha CSTE).

Trádálaithe Thuaisceart Éireann

Maidir leis na riachtanais atá i gceist i leith trádáil idir Tuaisceart Éireann, an AE, an Bhreatain Mhór agus tríú tíortha, ba chóir duit dul i gcomhairle le HMRC le haghaidh tuilleadh treorach. 

Ní ghlactar le huimhreacha EORI na Breataine Móire ar chórais custam an AE a thuilleadh. Rinneadh uimhreacha EORI Thuaisceart Éireann a nuashonrú le cód tíre ‘XI’. Glactar le huimhreacha EORI XI ar chórais imréitigh custam na hÉireann.